Historia i charakterystyka toru Baku City Circuit w Azerbejdżanie. Dane techniczne i schemat toru ulicznego Baku City Circuit. Wyścigi Formuły 1 o GP Azerbejdżanu na torze Baku City Circuit. Rekordy ulicznego toru wyścigowego w Baku.
Historia i podstawowe informacje o torze Baku City Circuit w Azerbejdżanie
Historia wyścigów Formuły 1 w Azerbejdżanie jest bardzo krótka. Bernie Ecclestone w 2014 roku podpisał lukratywny kontrakt na organizację GP Azerbejdżanu, a uliczny tor w Baku City Circuit zaprojektował Hermann Tilke. Budowa toru ruszyła w połowie 2015 roku, a pierwszy wyścig o GP Europy odbył się w czerwcu 2016 roku. Azerbejdżan początkowo płacił opłatę licencyjną w wysokości około 60 mln $ rocznie. W połączeniu z wysokimi kosztami corocznego przygotowania toru i niską frekwencją na trybunach, jest to wyścig do którego rząd Azerbejdżanu musi co roku dokładać ogromne pieniądze.
Tor Baku City Circuit jest prawdopodobnie najbardziej wyróżniającym się projektem Hermanna Tilke. Zawiera on jego znaki rozpoznawcze, czyli długie proste i zakręty pod kątem 90. stopni, ale układ tego obiektu jest wyjątkowy. Nie ma innego toru ulicznego, gdzie kierowcy osiągają tak duże prędkości (rekord to 378 km/h). Wyprzedzanie jest proste, wiele się dzieje na torze, jest duże ryzyko kraks. W wyścigach innych serii wyścigowych również zawsze jest dużo walki, a wyniki nieprzewidywalne. Spora część toru jest położona poniżej poziomu morza. Baku leży nad Morzem Kaspijskim, które jest akwenem śródlądowym, którego lustro wody jest położone 28 metrów p.p.m.
Przygotowania do organizacji wyścigu trwają około trzy miesiące. Co roku wnoszone są wszystkie bariery, trybuny itp. Wyzwaniem jest ciasny podjazd przy zamku, bo jest to zabytkowy fragment miasta z kostką brukową. W związku z przygotowaniem toru na wizytę F1 jest on tymczasowo przykrywany asfaltem. Tor ma jedną konfigurację i jest wykorzystywany tylko w trakcie weekendu Formuły 1. Jego układ nie uległ zmianie od debiutu w kalendarzu. GP Azerbejdżanu to największe sportowe wydarzenie roku w tym kraju, jest traktowanie priorytetowo przez tamtejszy rząd, który poprzez organizację takich imprez chce promować kraj na świecie.
Schemat toru Baku City Circuit w Azerbejdżanie
Charakterystyka toru Baku City Circuit w Azerbejdżanie
Tor uliczny w Baku jest unikalny w skali całego kalendarza Formuły 1. Potocznie mówi się o nim, że jest to połączenie charakterystyk obiektów Monako i Monza, bo Baku City Circuit to niezwykle szybki uliczny tor. Między zakrętami 16 i 1 kierowcy jadą z gazem w podłodze przez ponad dwa kilometry – jest to najdłuższy taki odcinek w kalendarzu. Jednocześnie jest to obiekt momentami kręty, szczególnie podjazd przy zamku jest bardzo ciasny. Taki układ toru sprawia, że zespoły muszą stosować pakiety aerodynamiczne ze średnim dociskiem (podobne jak na torze Spa-Francorchamps), aby notować wysokie prędkości maksymalne i jednocześnie dobrze radzić sobie w zakrętach.
Wyprzedzanie w Baku należy do najłatwiejszych w kalendarzu. Na najdłuższej prostej bardzo łatwo złapać się w strugę aerodynamiczną za rywalem, a do manewrów wyprzedzania dochodzi często jeszcze przed strefą DRS. Kręta sekcja toru nie pozwala na tyle zablokować szybszego rywala, aby być bezpiecznym na głównej prostej. W Baku zawsze dochodzi do sporej liczby udanych manewrów wyprzedzania w trakcie wyścigu. Dojazd do pierwszego zakrętu jest bardzo krótki, więc na starcie zwykle nie ma wielu zmian pozycji, jest za to spore ryzyko kraks. Wprowadzenie nowych bolidów w 2022 roku utrudniło trochę manewry wyprzedzania, bo w tych regulacjach efekt strugi aerodynamicznej przy jeździe blisko rywala jest mniejszy, a w Baku jest to główny czynnik pozwalający wyprzedzać na głównej prostej. W reakcji na tę sytuację w 2024 roku wydłużona główną strefę DRS o 100 metrów.
Pirelli do Baku tradycyjnie przywozi trzy najbardziej miękkie mieszanki opon. Jest to obiekt uliczny, ze słabą przyczepnością i niewielkim zużyciem, więc nie może być innej decyzji. Ewolucja przyczepności asfaltu w trakcie weekendu wyścigowego jest duża. Nawierzchnia jest bardzo gładka, a dodatkowo co roku jej fragmenty są wymieniane. Na długim okrążeniu z licznymi prostymi nie jest łatwo utrzymać odpowiedniej temperatury opon. Największym wyzwaniem w Baku jest wypracowanie takich ustawień, aby móc odpowiednio wykorzystać opony podczas kwalifikacji i wyścigu. Zdarzały się spore problemy z rozgrzewaniem opon w kwalifikacjach co wpływało na ich wyniki. Pod względem strategii sytuacja jest prosta, bo kierowcy celują w jazdę na jeden pit stop. Na twardej mieszance da się przejechać praktycznie cały dystans bez poważnych oznak zużycia. Sytuację kompletnie zmieniają neutralizacje, bo warto wtedy zmienić opony.
Zawody Formuły 1 w Azerbejdżanie w pierwszych latach odbywały się pod koniec kwietnia lub w czerwcu, ale od 2024 roku przeniesiono je na wrzesień. Termin rozgrywania wyścigu ma oczywiście wpływ na zachowanie bolidów. W trakcie zawodów rozgrywanych w kwietniu bywało chłodniej, więc pojawiały się problemy z rozgrzewaniem opon w kwalifikacjach. W wyścigach czerwcowych było bardzo ciepło i ten problem był znacznie mniejszy. Średnia temperatura w Baku we wrześniu jest tylko nieznacznie niższa niż w czerwcu, więc zmiana terminu wyścigu nie będzie mieć istotnego wpływu na przebieg rywalizacji w F1. Podczas dotychczasowych wizyt F1 nigdy nie padał deszcz. Trzy z pięciu poprzednich wyścigów F1 w latach 2018 – 2023 było przerywanych wyjazdem samochodu bezpieczeństwa. Z uwagi na liczne bariery i wysokie prędkości, prawdopodobieństwo neutralizacji spowodowanej kraksą jest wysokie. W Baku jest to wydarzenie zupełnie zmieniające obraz wyścigu, bo do restartu dochodzi na bardzo długiej prostej. Wszyscy kierowcy jadą blisko siebie i bardzo łatwo o wyprzedzenie lub kolejne kraksy.
Dane techniczne toru Baku City Circuit w Azerbejdżanie
Długość nitki toru: 6,003 km
Liczba okrążeń wyścigu F1: 51
Dystans wyścigu F1: 306,049 km
Liczba zakrętów: 20 (w tym 12 lewych i 8 prawych)
Kierunek jazdy: przeciwnie do ruchu wskazówek zegara
Przewyższenie: 26,96 m
Najdłuższa prosta: 2,22 km – najwięcej w kalendarzu
Pojemność trybun: 20 000 miejsc*
Maksymalne przeciążenie w F1: 3,8 G w zakręcie numer 19
Długość alei serwisowej, gdzie obowiązuje ograniczenie prędkości: 329 metrów
Liczba stref DRS: dwie, między zakrętami 2 i 3 oraz 20 i 1 z osobnymi punktami detekcji
Odległość od pierwszego pola startowego do pierwszego zakrętu po starcie: 200 metrów
Przyczepność limitowana na: tylnej osi „rear limited”
Procent wyścigów z wyjazdem samochodu bezpieczeństwa w ostatnich pięciu edycjach zawodów F1 (sezony 2018 – 2023): 60%
Największa prędkość maksymalna: 378 km/h – Bottas podczas kwalifikacji w 2016 roku. To najwyższa prędkość odnotowana podczas weekendu F1 na jakimkolwiek torze.
* – Konkretna pojemność trybun nie jest znana, ale niemal na pewno są one najmniejsze wśród torów z obecnego kalendarza F1.
Najszybsze okrążenia na torze Baku City Circuit w Azerbejdżanie
Układ toru Baku City Circuit nie uległ zmianie od debiutu w kalendarzu w 2016 roku. Natomiast w związku z tym, że jest to obiekt uliczny, to co roku wprowadzane są na nim drobne zmiany w krawężnikach i barierach. Niektóre z nich mogą wpływać na potencjalne tempo kierowców Formuły 1.
Najlepszy czas uzyskany w kwalifikacjach – 1:40,203 – Charles Leclerc – Ferrari – 2023 rok
Najlepszy czas uzyskany w wyścigu (oficjalny rekord toru) – 1:43,009 – Charles Leclerc – Ferrari – 2019 rok
Informacje o torze Baku City Circuit od Pirelli
Pirelli określa charakterystykę każdego toru w kalendarzu Formuły 1 w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza najmniej, a 5 najwięcej. Te liczby określane są na przestrzeni całego sezonu, a więc np. w przypadku poziomu docisku aerodynamicznego tor Monza dostaje w tej skali 1, a tor Hungaroring 5.
Trakcja: 5
Hamowanie: 4
Przeciążenia boczne: 1
Obciążenie opon: 3
Poziom docisku aerodynamicznego: 2
Wyścigi Formuły 1 na torze Baku City Circuit w Azerbejdżanie
Formuła 1 zadebiutowała na ulicznym torze w Baku w 2016 roku, gdy odbył się wyścig o GP Europy. To była jednorazowa sytuacja związana z marketingiem. Promotor tego Grand Prix chciał w ten sposób pokazać, że Azerbejdżan to nowoczesny europejski* kraj. Kolejne wyścigi rozgrywano już pod nazwą GP Azerbejdżanu. Początkowo podpisano pięcioletnią umowę na lata 2016 – 2020. Następnie dwukrotnie trzyletnie kontrakty. Aktualna umowa obowiązuje do końca 2026 roku.
Wyścigi F1 w tym kraju służą promocji Baku i całego Azerbejdżanu na świecie. Ich organizacja jest bardzo kosztowna, powoduje spore utrudnienia w centrum miasta, a miejscowi mieszkańcy nie wykazują powszechnego zainteresowania. Coroczna wizyta F1 to bardzo duża pozytywna reklama Baku i Azerbejdżanu na świecie, dlatego na pewno będą chęci, aby kontynuować umowę, ale nie wiadomo jakie plany ma Liberty Media.
* – Azerbejdżan pod względem geograficznym to kraj położony w Azji.
Charakterystyki, dane techniczne i schematy innych torów z kalendarza Formuły 1 znajdziecie na blogu pod tym linkiem w specjalnej kategorii artykułów.
