Historia i charakterystyka toru Circuit de Monaco w Monako. Dane techniczne i schemat toru ulicznego Circuit de Monaco. Wyścigi Formuły 1 o GP Monako na torze Circuit de Monaco. Rekordy ulicznego toru wyścigowego w Monako.
Historia i podstawowe informacje o torze Circuit de Monaco w Monako
Wyścigi o GP Monako odbywają się od 1929 roku, a od 1950 roku są zaliczane do mistrzostw świata Formuły 1. Zawody na ulicach tego niewielkiego Księstwa położonego nad Morzem Śródziemnym należą do najstarszych na świecie. GP Monako jest nierozerwalnie związane z F1, przyciąga wiele celebrytów oraz osoby na co dzień nie interesujące się wyścigami. W ostatnich latach Monako straciło większość swoich przywilejów (treningi w czwartki, własna realizacja telewizyjna, własne reklamy wokół toru), bo władze F1 wymagają od nich dostosowania się do panujących standardów.
Tor Circuit de Monaco był wielokrotnie zmieniany. Niektóre modyfikacje były wymuszone przez nowe inwestycje w mieście, a inne były wprowadzane celowo, aby poprawić bezpieczeństwo lub dostosować tor do zmieniających się wyścigów. Pierwotnie ten obiekt był o wiele szybszy, z mniejsza liczbą zakrętów. Brakowało barier bezpieczeństwa, a ich rolę pełniły bele słomy. Zdarzało się, że samochody wpadały do morza. Początkowo samochody rywalizujące w mistrzostwach świata były stosunkowo wolne, więc wraz z poprawą ich tempa musiały iść zmiany w układzie toru w Monako, a także w kwestii bezpieczeństwa.
Tor w Monako jest corocznie przygotowywany z okazji wyścigu Grand Prix F1. Budowa toru trwa sześć tygodni, a demontaż trzy tygodnie. Co roku spore fragmenty nawierzchni są wymieniane, wprowadzane są również drobne zmiany w krawężnikach czy barierach. Tor jest wykorzystywany przez Formułę 1 i serie towarzyszące. Co dwa lata rozgrywany jest wyścig samochodów historycznych, który odbywa się dwa tygodnie przed Grand Prix F1. Od 2015 roku w Monako ściga się również Formuła E, jej zawody odbywają się miesiąc przed F1, dlatego tor musi być przygotowywany kilka tygodni wcześniej. Grand Prix Formuły 1 jest zawsze ostatnim wyścigiem, po którym rozpoczyna się demontaż całej infrastruktury.
Gdyby tor w Monako był zupełnie nowym, współczesnym projektem to nie dostałby najwyższej kategorii FIA. Nitka toru jest zbyt krótka (powinna liczyć ponad cztery kilometry), nie ma dostatecznych stref bezpieczeństwa. Liberty Media byłoby niezadowolone z niewielkiego zaplecza i braku klasycznego padoku. Monako jest w Formule 1 od początku i regularnie dostosowuje się do zmian, dlatego cały czas ten tor utrzymuje się w kalendarzu. Od wielu lat pojawiają się plotki o potencjalnym wydłużeniu nitki toru, aby na tym obiekcie możliwe było wyprzedzanie. Budowa nowej dzielnicy w okolicy wjazdu do tunelu miała to umożliwić, ale tamtejszy układ ulic nie jest możliwy do zaadaptowania. Są pewne możliwości wydłużenia toru, ale ze strony organizatora nie ma takiej chęci, bo byłoby to kosztowne. Zgodnie z aktualną umową do 2031 roku nie są planowane żadne duże zmiany w układzie toru.
Schemat toru Circuit de Monaco w Monako
Charakterystyka toru Circuit de Monaco w Monako
Tor uliczny w Monako to najkrótszy, najwęższy i najwolniejszy obiekt w całym kalendarzu Formuły 1. Jest to tor gdzie wyprzedzanie w wyścigach F1 jest niezwykle trudne, kierowca jadący 2-3 sekundy wolniej jest w stanie skutecznie blokować rywala. Jeśli zawodnik nie popełni błędu, będzie jechał optymalną linią wyścigową i dobrze zachowa się na wyjściach na dwie główne „proste”, to wyprzedzenie go jest praktycznie niemożliwe. GP Monako to jedyny wyścig Formuły 1, który rozgrywany jest na skróconym dystansie. Wszystkie wyścigi F1 mają między 305 a 310 kilometrów, natomiast w Monako wyścig liczy tylko 260 km. Wszystko spowodowane jest niską średnią prędkością (tylko 35% dystansu okrążenia pokonywane jest z pełnym gazem). Gdyby wyścig był rozgrywany na standardowym dystansie, to trwałby dłużej niż regulaminowe dwie godziny.
Na Circuit de Monaco jest tylko jedna strefa DRS, na prostej startu / mety, ale w Formule 1 bardzo trudno tam się wyprzedza. Najlepsze miejsce jest na hamowaniu po wyjeździe z tunelu, mimo że z powodu troski o bezpieczeństwo nie można używać tam systemu DRS. W wyścigach F1 w Monako często bywały jedynie pojedyncze manewry wyprzedzania, a w 2003 i 2021 roku nie było żadnego udanego manewru (według konserwatywnego sposobu ich zliczania). O sukcesie w tym wyścigu decydują kwalifikacje, dobra strategia (zwykle jest to jedna wizyta w boksach) i bezbłędna jazda. Dla kierowców z czołówki zawsze kluczowe jest dobre reagowanie na losowe sytuacje np. wyjazdy samochodu bezpieczeństwa.
Zespoły podczas GP Monako korzystają z maksymalnego poziomu docisku aerodynamicznego. Często dokonywane są jednorazowe zmiany w układzie kierowniczym i zawieszeniu, aby samochód lepiej radził sobie na tak krętym torze. Spalanie paliwa jest zdecydowanie najniższe w kalendarzu, a w związku ze skróconym dystansem, do samochodów tankuje się najmniej paliwa.
Pirelli zawsze przywozi do Monako najbardziej miękkie mieszanki opon. Przyczepność jest bardzo niska na początku weekendu, poprawia się regularnie z sesji na sesję. Zużycie opon jest minimalne, zwykle jedynym wyzwaniem jest pojawiający się graining. Kierowcy muszą najbardziej dbać o opony na tylnej osi. Historycznie czyste wyścigi niemal zawsze przebiegały zgodnie ze strategią jednego pit stopu. Moment zjazdu na zmianę opon jest bardzo dowolny, bo na jednym komplecie opon można przejechać prawie cały dystans wyścigu. W Monako kluczowa jest pozycja na torze, nie warto zjeżdżać do boksów, aby stracić pozycję, bo potem bardzo trudno wyprzedzić rywala. W 2025 roku kierowcy będą musieli wykonać dwa pit stopy zgodnie ze zmodyfikowanym regulaminem, co otwiera możliwości różnych strategii.
Zawody Formuły 1 w Monako odbywają się pod koniec maja, co ma duży wpływ na warunki pogodowe. W Monako najczęściej jest ciepło i słonecznie, ale co kilka lat trafia się deszczowy weekend, a wtedy poziom trudności bardzo wzrasta. W trakcie sesji rozgrywanych na mokrym torze dochodzi do niespodzianek. Tor jest szczelnie otoczony barierami, zdarzają się kraksy. W latach 2021 – 2025 tylko dwa wyścigi były przerwane wyjazdem SC (w 2024 roku było to jedno SC na okrążeniu po czerwonej fladze). Dla zawodów w Monako neutralizacja, to najciekawszy moment, bo bardzo często decyduje o wynikach. Zyskują kierowcy, którzy w jej trakcie zmieniają opony.
Dane techniczne toru Circuit de Monaco w Monako
Długość nitki toru: 3,337 km
Liczba okrążeń wyścigu F1: 78 (najwięcej w kalendarzu)
Dystans wyścigu F1: 260,286 km (najkrótszy wyścig w sezonie)
Liczba zakrętów: 19 (w tym 8 lewych i 11 prawych)
Kierunek jazdy: zgodnie z ruchem wskazówek zegara
Przewyższenie: 41,95 m
Najdłuższa prosta: 670 metrów – odcinek z tunelem (najmniej w kalendarzu)
Pojemność trybun: 37 000 kibiców*
Maksymalne przeciążenie w F1: 3,8 G w zakręcie numer 4
Liczba stref DRS: jedna, między zakrętami 19 i 1
Długość alei serwisowej, gdzie obowiązuje ograniczenie prędkości: 325 metrów
Odległość od pierwszego pola startowego do pierwszego zakrętu po starcie: 210 metrów
Przyczepność limitowana na: tylnej osi „rear limited”
Procent wyścigów z wyjazdem samochodu bezpieczeństwa w ostatnich pięciu edycjach zawodów F1 (sezony 2021 – 2025): 40%
Liczba dźwigów do ściągania uszkodzonych bolidów: 9
Długość barier zabezpieczających tor i okolice: 21 km
* – Realna liczba miejsc dla kibiców jest znacznie większa. Często organizatorzy podają, że wyścig ściąga 100 000 kibiców. Zawody można oglądać z jachtów, mieszkań czy wzgórz.
Najszybsze okrążenia na torze Circuit de Monaco w Monako
Układ toru w Monako był wielokrotnie zmieniany. Aktualna konfiguracja licząca 3 337 metrów obowiązuje od 2015 roku, gdy przeprofilowano zakręt Tabac, co oznaczało skrócenie okrążenia o trzy metry. Po każdej zmianie układu rekordy okrążeń liczą się od nowa. Zmiana w 2015 roku była na tyle niewielka, że niektórzy statystycy ją pomijają i uznają, że od 2003 roku konfiguracja obiektu w Monako pozostaje bez zmian.
Najlepszy czas uzyskany w kwalifikacjach – 1:09,954 – Lando Norris – McLaren – 2025 rok
Najlepszy czas uzyskany w wyścigu (oficjalny rekord toru) – 1:12,909 – Lewis Hamilton – Mercedes – 2021 rok
Informacje o torze Circuit de Monaco od Pirelli
Pirelli określa charakterystykę każdego toru w kalendarzu Formuły 1 w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza najmniej, a 5 najwięcej. Te liczby określane są na przestrzeni całego sezonu, a więc np. w przypadku poziomu docisku aerodynamicznego tor Monza dostaje w tej skali 1, a tor Hungaroring 5.
Trakcja: 5
Hamowanie: 2
Przeciążenia boczne: 1
Obciążenie opon: 1
Poziom docisku aerodynamicznego: 5
Wyścigi Formuły 1 na torze Circuit de Monaco w Monako
Formuła 1 zadebiutowała na ulicznym torze w Monako w 1950 roku, a więc wyścig na ulicach Księstwa jest obecny w kalendarzu F1 od pierwszego sezonu. Nie jest to obecność nieprzerwana, bo w latach 1951, 1953, 1954 i 2020 ten wyścig nie odbył się, a zawody w 1952 roku nie były zaliczane do mistrzostw świata. GP Monako to wyścig, który najbardziej kojarzy się z Formułą 1 szczególnie wśród osób nieinteresujących się na bieżąco tym sportem.
W listopadzie 2024 roku poinformowano o podpisaniu nowej sześcioletniej umowy, która gwarantuje obecność GP Monako w kalendarzu F1 do 2031 roku włącznie. Nie będzie zmiany konfiguracji toru, a według nieoficjalnych doniesień Monako zgodziło się zapłacić za organizację wyścigu tyle samo co inne europejskie zawody, a więc nie mają już żadnej zniżki. Przy okazji negocjacji wcześniejszej umowy zrezygnowali z innych przywilejów np. własnej realizacji telewizyjnej. Od 2026 roku Grand Prix Monako będzie odbywało się w pierwszy pełny weekend czerwca, czyli o tydzień lub dwa później niż w poprzednich sezonach.
Charakterystyki, dane techniczne i schematy innych torów z kalendarza Formuły 1 znajdziecie na blogu pod tym linkiem w specjalnej kategorii artykułów.
