Historia i charakterystyka toru Jeddah Corniche Circuit w Arabii Saudyjskiej. Dane techniczne i schemat toru Jeddah Corniche Circuit w mieście Dżudda. Wyścigi F1 o GP Arabii Saudyjskiej. Najszybszy uliczny tor świata w Jeddah Corniche Circuit w Dżuddzie.
Historia i podstawowe informacje o torze Jeddah Corniche Circuit w Arabii Saudyjskiej
Tor Jeddah Corniche Circuit śmiało można nazwać najbardziej unikalnym obiektem w całym kalendarzu Formuły 1 z kilku względów: układ, charakterystyka, położenie czy tempo budowy. Tor zlokalizowany jest w mieście Dżudda (po angielsku Jeddah, a w języku polskim można mówić również Dżedda) tuż nad Morzem Czerwonym w dzielnicy Corniche. Dżudda to drugie co do wielkości miasto Arabii Saudyjskiej, które rozwija się w ekspresowym tempie. Corniche to jego dzielnica, która w przyszłości ma być znanym kurortem pełnym hoteli i atrakcji turystycznych.
Arabia Saudyjska podpisała wieloletni kontrakt z Liberty Media w listopadzie 2020 roku. Nie mieli wtedy nawet projektu planowanego toru, wybrany był jedynie rejon miasta Dżudda w którym nowy obiekt miałby powstać. Biuro architektoniczne Hermanna Tilke otrzymało zlecenie zaprojektowania toru, a swoje prace zaczęli w grudniu 2020 roku przy współpracy z ekipą Liberty Media. W marcu 2021 roku ujawniono projekt toru, a prace budowlane ruszyły w kwietniu. Budowa trwała tylko osiem miesięcy, co jest rekordem, bo nowe tory wyścigowe powstają zwykle przez minimum kilkanaście miesięcy. Omawiany tor jest nazywanym ulicznym, ale został zbudowany niemal od zera razem z całą infrastrukturą. Dopiero później został częściowo otwarty dla ruchu drogowego, istniejące wcześniej w tym miejscu ulice zostały mocno zmienione.
Projektem toru zajmował się głównie Carsten Tilke, który powoli przejmuje prowadzenie biznesu od ojca. W jednym z wywiadów przyznał, że dostali wolną rękę od właścicieli, ale mieli do dyspozycji nietypowy, bo wąski i długi obszar przeznaczony pod tor. Cały obiekt jest sztucznie oświetlony przy pomocy 627 słupów z lampami LED. Wokół toru rozstawiono rekordową ilość (z powodu długości nitki toru) barier ochronnych różnego typu.
Część infrastruktury (trybuny, bariery, wiadukty) jest tymczasowa i wymaga corocznej budowy, a następnie demontażu na potrzeby organizowanych zawodów. W związku z położeniem na uboczu miasta nie jest to jednak obowiązkowe, bo infrastruktura w dużej ilości może pozostawać na cały rok. Przygotowano krótszą, liczącą około 3,5 km nitkę tego obiektu, która jest wykorzystywana na potrzeby innych serii wyścigowych. Tor jest wykorzystywany częściej niż tylko przy okazji wizyty F1, organizowane są tam inne wyścigi. Tor musi myśleć przyszłościowo, bo za kilka lat mają stracić umowę z F1, więc muszą przestawić się na inne serie wyścigowe.
W 2022 roku na torze otwarto dodatkowe trybuny, a w 2023 roku wprowadzono szereg drobnych zmian poprawiających bezpieczeństwo: zmodyfikowano krawężniki w wielu zakrętach, a w czterech z nich odsunięto betonowe bariery, aby poprawić pole widzenia. Zmodyfikowano nitkę toru w zakrętach 22 i 23, przejazd jest tam o około 50 km/h wolniejszy, co zwiększyło bezpieczeństwo. W 2024 roku zmodernizowano budynek boksów oraz zbudowano miejsce dla najbardziej zamożnych kibiców w formie wiaduktu nad torem. W przyszłości planują poszerzenie nabrzeża kosztem morza, co pozwoli wybudować marinę dla jachtów, a być może również wprowadzenie na części toru szerokich poboczy.
Schemat toru Jeddah Corniche Circuit w mieście Dżudda
Charakterystyka toru Jeddah Corniche Circuit w Arabii Saudyjskiej
„Najszybszy uliczny tor świata” – takim sloganem promowany jest obiekt Jeddah Corniche Circuit i nie ma w tym przesady. W 2024 roku średnia prędkość najlepszego okrążenia podczas kwalifikacji przekroczyła 254 km/h. W obecnym kalendarzu jedynie na Monzy osiągane są większe średnie prędkości (około 262 km/h). Kierowcy trzykrotnie podczas jednego okrążenia kwalifikacyjnego osiągają prędkość ponad 310 km/h, a ponad 70% dystansu jednego okrążenia jest przejeżdżane z w pełni otwartą przepustnicą. Tor w Dżuddzie jest ściśle otoczony barierami, więc tak wysokie prędkości są czymś wyjątkowym. Obiekt liczy aż 27 zakrętów – najwięcej w całym kalendarzu. Większość z nich to łuki pokonywane z gazem w podłodze lub jedynie z niewielkim hamowaniem. Niektóre z nich nawet mogłyby nie być klasyfikowane jako zakręty.
Nitka toru jest bardzo szybka i płynna. Wysokie średnie prędkości biorą się nie tyle z długich prostych co z niewielu miejsc z mocnym hamowaniem. Kierowcy F1 jadą niemal cały czas bardzo szybko, bo tylko w jednym zakręcie prędkość spada poniżej 100 km/h. Na torze są trzy strefy DRS z osobnymi punktami detekcji. Możemy liczyć na wyprzedzania głównie w zakrętach numer 27 i 1. Zakręt numer 13 jest pochylony pod kątem 12 stopni i z tego względu jest unikalne miejsce na torze, bo reszta obiektu jest płaska. Dla kierowców niektóre z zakrętów są ślepe, co przy wysokich prędkościach jeszcze bardziej zwiększa poziom trudności. Bardzo długa nitka toru z niewielką liczbą mocnych hamowań oznacza, że system odzyskiwania energii cieplnej MGU-H jest bardzo ważny, aby zapewnić odpowiednią ilość energii na całe okrążenie.
Pirelli w 2025 roku zdecydowało się przywieźć do Dżuddy opony o stopień miększe niż w poprzednich latach, a więc mieszanki C3, C4 i C5, co daje nadzieję na pewne różnice w strategii. Układ toru w Arabii Saudyjskiej jest wymagający, ale nawierzchnia bardzo łagodna dla ogumienia. Dlatego degradacja ogumienia jest bardzo niska. W poprzednich wyścigach była na tyle nieistotna, że dało się przejechać cały dystans na jednym komplecie opon. Na początku weekendu przyczepność jest bardzo niska, ale z sesji na sesję się poprawia. W poprawie stanu nawierzchni pomagają serie towarzyszące, dlatego w trakcie wyścigu nie ma istotnego ryzyka grainingu opon. W dotychczasowych wyścigach zdecydowanie najbardziej korzystna była strategia jednego pit stopu, a o dogodnym momencie często decydowała neutralizacja. W sytuacji gdy da się na jednym komplecie opon jechać bardzo długo bez straty tempa, to moment pit stopu jest dowolny.
Wyścigi F1 na torze w Arabii Saudyjskiej odbywały się w grudniu, marcu a w 2025 F1 będzie tam w połowie kwietnia. Z tego powodu panujące temperatury będą bardzo wysokie. Główne sesje F1 w Dżuddzie rozpoczynają się się dość późno po zmierzchu, bo o godzinie 20:00 czasu lokalnego, dlatego wtedy nie będzie już upału. Położenie tuż nad morzem oznacza możliwość wystąpienia silniejszych i zmiennych wiatrów. Szanse na opady deszczu są bliskie zeru. Podczas pięciu dotychczasowych wyścigów SC wyjeżdżał minimum jeden raz (łącznie sześciokrotnie), były także wirtualne neutralizacje i czerwone flagi. Tor jest w wielu miejscach wąski i szczelnie otoczony barierami. Przy wysokich prędkościach kraksy zakończone wyjazdami samochodu bezpieczeństwa, a nawet czerwoną flagą są bardzo prawdopodobne. Taka sytuacja w wyścigu może w znacznym stopniu wpłynąć na strategię i kolejność. Większość awarii oznacza przynajmniej wirtualną neutralizację.
Dane techniczne toru Jeddah Corniche Circuit w Arabii Saudyjskiej
Długość nitki toru: 6,174 km
Liczba okrążeń wyścigu F1: 50
Dystans wyścigu F1: 308,45 km
Liczba zakrętów: 27 (w tym 16 lewych i 11 prawych)
Kierunek jazdy: przeciwnie do ruchu wskazówek zegara
Przewyższenie: 2,48 m
Najdłuższy prosta odcinek przejeżdżany z pełnym gazem: około 1,2 km
Pojemność trybun: 21 000 miejsc*
Maksymalne przeciążenie w F1: 4,8 G w zakręcie numer 8
Długość alei serwisowej, gdzie obowiązuje ograniczenie prędkości: 337 metrów
Liczba stref DRS: trzy, między zakrętami 20 i 22, między zakrętami 25 i 27 oraz między zakrętami 27 i 1 z osobnymi punktami detekcji
Odległość od pierwszego pola startowego do pierwszego zakrętu po starcie: 250 metrów
Przyczepność limitowana na: przedniej osi „front limited”
Sztuczne oświetlenie: ponad 600 słupów oświetleniowych
Procent wyścigów z wyjazdem samochodu bezpieczeństwa w ostatnich pięciu edycjach zawodów F1 (sezony 2021 – 2025): 100%
* Faktyczna pojemność trybun jest większa, ale nie została konkretnie ujawniona.
Najszybsze okrążenia na torze Jeddah Corniche Circuit w Arabii Saudyjskiej
Najszybsze okrążenia na torze Jeddah Corniche Circuit w jego głównej konfiguracji. Tor zadebiutował w kalendarzu w 2021 roku i cały czas obowiązuje jedna konfiguracja. W 2023 roku dokonano jednak zmian w dwóch zakrętach, które zostały zacieśnione, przez co czasy okrążeń nieco spadły, ale formalnie długość nitki toru nie uległa zmianie.
Najlepszy czas uzyskany w kwalifikacjach – 1:27,294 – Max Verstappen – Red Bull – 2025 rok
Najlepszy czas uzyskany w wyścigu (oficjalny rekord toru) – 1:30,734 – Lewis Hamilton – Mercedes – 2021 rok
Informacje o torze Jeddah Corniche Circuit od Pirelli
Pirelli określa charakterystykę każdego toru w kalendarzu Formuły 1 w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza najmniej, a 5 najwięcej. Te liczby określane są na przestrzeni całego sezonu, a więc np. w przypadku poziomu docisku aerodynamicznego tor Monza dostaje w tej skali 1, a tor w Monako 5.
Trakcja: 2
Hamowanie: 3
Przeciążenia boczne: 4
Obciążenie opon: 3
Poziom docisku aerodynamicznego: 2
Wyścigi Formuły 1 w Arabii Saudyjskiej
Arabia Saudyjska w listopadzie 2020 roku podpisała rekordowej wartości kontrakt w całej historii Formuły 1. Obejmuje on dziesięć wyścigów rozgrywanych od 2021 roku, a opłata licencyjna za każdy z nich ma wynosić co najmniej 60 mln $ (ta kwota będzie rosła co roku o kilka procent). Co ważne na potrzeby Formuły 1 powstaną dwa tory. Jeddah Corniche Circuit w mieście Dżudda będzie wykorzystywany przez kilka lat. Docelowy, stały tor zostanie wybudowany w powstającym gigantycznym kompleksie rozrywkowym Qiddiya w pobliżu Rijadu.
Początkowo planowano przeniesienie się do Qiddiya w 2024 lub 2025 roku, ale z powodu opóźnień na budowie, przedłużono kontrakt z torem Jeddah Corniche Circuit do 2027 roku włącznie. Przeniesienie się na tor Qiddiya Speed Park Track ma nastąpić w 2027 lub w 2028 roku, ale może dojść do kolejnego opóźnienia. Nie wykluczam, że Arabia Saudyjska zaproponuje Liberty Media tak duże pieniądze, że będą mieć dwa wyścigi u siebie.
Charakterystyki, dane techniczne i schematy innych torów z kalendarza Formuły 1 znajdziecie na blogu pod tym linkiem w specjalnej kategorii artykułów.
