Historia i charakterystyka toru Spa-Francorchamps w Belgii. Dane techniczne i schemat toru Spa-Francorchamps. Wyścigi Formuły 1 o GP Belgii na Circuit de Spa-Francorchamps. Najszybsze okrążenia toru Spa-Francorchamps.
Historia i podstawowe informacje o torze Spa-Francorchamps w Belgii
Tor Spa-Francorchamps został zaprojektowany w 1920 roku przez Julesa de Thiera i Henriego Langloisa Van Ophema na publicznych drogach łączących miasta Francorchamps, Malmedy i Stavelot w Belgii. Pierwsza wersja tego obiektu liczyła 14,9 km. W 1922 roku odbył się inauguracyjny wyścig, a w 1925 roku pierwszy wyścig o GP Belgii. Tuż przed wybuchem II Wojny Światowej tor został zmodyfikowany i skrócony do 14,1 km. Przy okazji tych zmian powstała słynna kombinacja zakrętów Eau Rouge – Raidillon. Z tak przygotowanej pętli korzystano aż do 1970 roku. Był to bardzo szybki i niebezpieczny obiekt, na którym dochodziło do groźnych oraz śmiertelnych wypadków. Z tego powodu kierowcy F1 zbojkotowali wyścig w 1969 roku. GP Belgii powróciło na lekko zmodyfikowany tor Spa-Francorchamps w 1970 roku, ale to była ostatnia wizyta na długiej nitce, która wciąż była bardzo niebezpieczna.
Wyścig w 1971 roku został anulowany, a F1 powróciła na Circuit de Spa-Francorchamps dopiero w 1983 roku. Pod koniec lat 70. tor został gruntownie przebudowany, a jego nitka skrócona o połowę do niecałych siedmiu kilometrów. Ze starej konfiguracji pozostały obecne sektory jeden i trzy, a zupełną nowością był sektor drugi. Tor pozostał bardzo szybki z dużymi różnicami poziomów (jest położony w Ardenach), ale równocześnie stał się prawdziwym obiektem wyścigowym z niezbędną infrastrukturą, a nie torem biegnącym częściowo po publicznych drogach. W kolejnych latach dokonywano mniejszych modyfikacji. Największe dotyczyły zmian słynnej szykany „bus stop” pod koniec okrążenia. Ostatecznie zlikwidowano ją przed sezonem 2007, dzięki czemu wydłużono prostą startu / mety.
Na początku 2022 roku tor poddano gruntownej modernizacji, której główną przyczyną była chęć dostosowania obiektu do wyścigów motocyklowych najwyższych klas. Łączny koszt planowanych prac wyniósł 80 milionów euro, większość z nich wykonano w 2022 roku. Zmodyfikowano strefy bezpieczeństwa (wprowadzając lub poszerzając w kilku miejscach pułapki żwirowe) i bariery, wymieniono nawierzchnię w kilku miejscach, zbudowano alternatywny zakręt numer dziewięć dla motocykli oraz nową trybunę na szczycie zakrętu Raidillon. Znacznie poszerzono pobocza w sekcji zakrętów Eau Rouge – Raidillon, aby zwiększyć bezpieczeństwo, bo dochodziło tam do groźnych i śmiertelnych wypadków. Więcej szczegółów na temat modernizacji toru w tekście z początku 2022 roku pod tym linkiem. Dalsze prace prowadzono w 2023 roku, obejmowały głównie rozbudowę trybun i zaplecza dla kibiców.
Współcześnie Circuit de Spa-Francorchamps organizuje wiele wyścigów serii samochodowych, to szczególnie dobre miejsce dla zawodów długodystansowych. Modernizacja zaplecza na początku 2022 roku pozwoliła również na organizowanie wyścigów motocyklowych. Większość nowoczesnych torów wyścigowych ma możliwości korzystania z różnych konfiguracji, ale na Spa-Francorchamps nie jest to możliwe, poza drobną zmianą jednego zakrętu dla motocykli. W kolejnych latach ma być kontynuowana modernizacja zaplecza toru, która skupi się głównie na trybunach oraz budynkach garaży. Cieniem na torze kładą się niebezpieczne wypadki w zakrętach Eau Rouge – Raidillon, co może w przyszłości doprowadzić do zmiany w układzie.
Schemat toru Circuit de Spa-Francorchamps w Belgii
Charakterystyka toru Spa-Francorchamps w Belgii
Tor Spa-Francorchamps to jeden z najlepszych torów wyścigowych na świecie. Zróżnicowany układ, wymagające zakręty, dobre miejsca do wyprzedzania, bardzo duże różnice poziomów i zmienne warunki pogodowe, to sprawia że Circuit de Spa-Francorchamps jest obiektem który bardzo często kierowcy uznają za swój ulubiony. Obiekt bardzo dobrze pasuje Formule 1 bez względu na to, jak wyglądają reguły techniczne. Są na nim dobre miejsca do wyprzedzania, kierowcy mogą ze sobą rywalizować, a w szybkich zakrętach najlepiej widać potencjał bolidów F1.
Z uwagi na długie proste na tym torze najlepiej radzą sobie samochody z najmocniejszymi silnikami. Bardzo często między zespołami (a nawet w ramach jednego zespołu) występują różnice w doborze tylnych skrzydeł i poziomu docisku aerodynamicznego. Sektory numer jeden i trzy premiują prędkości maksymalne i niski docisk, a sektor drugi jest kręty, więc tam najlepiej radzą sobie samochody z wyższym dociskiem. W Formule 1 zwykle stawia się na niższy docisk, ale często ktoś ryzykuje stosowanie większych skrzydeł, bo to pozytywnie wpływa na tempo w drugim sektorze i zarządzanie oponami, ale utrudnia wyprzedzanie.
Dla bolidów Formuły 1 jest kilka dobrych miejsc do wyprzedzania. Po zakręcie numer jeden następuje ponad dwukilometrowy odcinek przejeżdżany z gazem w podłodze zakończony mocnym hamowaniem. To szczególnie ciekawe miejsce na pierwszym okrążeniu. Tor w Belgii, to jeden z nielicznych obiektów, gdzie tempo kwalifikacyjne nie odgrywa kluczowej roli, bo da się odzyskać pozycje lepszym tempem w wyścigu.
Pirelli najczęściej przywozi środkowe mieszanki opon do Belgii. Opony poddawane są jednym z najwyższych obciążeń na tym torze, którego nitka jest bardzo długa. To sprawia, że skuteczna jest strategia podcięcia, bo kierowca dłużej jedzie się na nowych oponach w stosunku do rywala. Strategicznie wyścigi w Belgii są rozgrywane na jeden lub dwa pit-stopy. Duży wpływ na taktykę mają neutralizacje, które są bardzo powszechne na tym obiekcie. Z uwagi na nieprzewidywalność z neutralizacjami oraz bardzo skuteczną strategię podcięcia, skuteczniejsza powinna być jazda na dwa pit-stopy. Każda z trzech mieszanek opon powinna sprawdzić się w wyścigu, wiele zależy od temperatury toru.
Wyścigi o GP Belgii rozgrywano najczęściej pod koniec sierpnia, ale od 2023 roku przeniesiono je na koniec lipca. Nie ma to istotnego wpływu na warunki pogodowe, które będą podobne. Obiekt jest położony w Ardenach, a to oznacza że pogoda potrafi szybko się zmienić. Deszcz jest bardzo powszechny, a z uwagi na długą nitkę toru, warunki pogodowe różnią się na dystansie okrążenia. Szczególnie zdradliwy jest początek opadów deszczu. Niemal co roku co najmniej jednego dnia rywalizacji F1 pada deszcz. Prawdopodobieństwo wyjazdu samochodu bezpieczeństwa wynosi 100%, opierając się o pięć ostatnich wyścigów F1 na tym obiekcie, bo w każdym z poprzednich wyścigów SC pojawiał się co najmniej jeden raz. W 2022 roku zwiększono ilość pułapek żwirowych, co zwiększa prawdopodobieństwo utknięcia jakiegoś samochodu na poboczu.
Dane techniczne toru Spa-Francorchamps w Belgii
Długość nitki toru: 7,004 km
Liczba okrążeń wyścigu F1: 44
Dystans wyścigu F1: 308,052 km
Liczba zakrętów: 19 (w tym 10 lewych i 9 prawych)
Kierunek jazdy: zgodnie z ruchem wskazówek zegara
Przewyższenie: 102,1 m – najwięcej w kalendarzu
Najdłuższy prosta odcinek przejeżdżany z pełnym gazem: 2,0 km*
Pojemność trybun: 110 000 miejsc**
Maksymalne przeciążenie w F1: 5,2 G w zakręcie numer 10
Długość alei serwisowej, gdzie obowiązuje ograniczenie prędkości: 386 metrów
Liczba stref DRS: dwie, między zakrętami 4 i 5 oraz 19 i 1
Odległość od pierwszego pola startowego do pierwszego zakrętu po starcie: 265 metrów
Przyczepność limitowana na: przedniej osi „front limited”
* – Kierowcy F1 pokonują z maksymalną prędkością (bez odjęcia gazu) odcinek od zakrętu numer jeden do zakrętu numer pięć.
** – Pojemność toru została zwiększona w 2023 roku o 10 000 miejsc.
Najszybsze okrążenia na torze Spa-Francorchamps w Belgii
Układ toru Spa-Francorchamps kilkukrotnie ulegał zmianie, a ostatni raz stało się to w 2007 roku. Dlatego rekordowe czasy okrążeń liczą się od tego momentu. Na początku 2022 roku obiekt poddano sporej modernizacji, ale jego układ pozostał niezmieniony. Częściowa wymiana nawierzchni miała pozwolić jeździć szybciej, ale dodatkowe pułapki żwirowe sprawiły, że kierowcy muszą być bardziej ostrożni w pewnych zakrętach.
Najlepszy czas uzyskany w kwalifikacjach – 1:41,252 – Lewis Hamilton – Mercedes – 2020 rok
Najlepszy czas uzyskany w wyścigu (oficjalny rekord toru) – 1:46,286 – Valtteri Bottas – Mercedes – 2018 rok
Informacje o torze Spa-Francorchamps od Pirelli
Pirelli określa charakterystykę każdego toru w kalendarzu Formuły 1 w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza najmniej, a 5 najwięcej. Te liczby określane są na przestrzeni całego sezonu, a więc np. w przypadku poziomu docisku aerodynamicznego tor Monza dostaje w tej skali 1, a tor Hungaroring 5.
Trakcja: 4
Hamowanie: 4
Przeciążenia boczne: 5
Obciążenie opon: 5
Poziom docisku aerodynamicznego: 2
Wyścigi Formuły 1 na torze Spa-Francorchamps w Belgii
Wyścigi na torze Spa-Francorchamps należą do najbardziej tradycyjnych, bo GP Belgii zadebiutowało w Formule 1 w 1950 roku. Jest to jeden z zaledwie czterech torów, które są obecne w F1 od pierwszego sezonu do czasów współczesnych. Historia tych zawodów jest jeszcze dłuższa, bo pierwsze GP Belgii na torze Spa-Francorchamps rozegrano w 1925 roku. Mimo długiej tradycji obecność zawodów F1 w Belgii była kilkukrotnie zagrożona. Zdarzały się sytuacje, że wyścig wypadał z kalendarza, pojawiały się problemy finansowe, ze sponsorami oraz z infrastrukturą. Spa-Francorchamps to główny tor na którym rozgrywano wyścigi o GP Belgii, ale F1 dodatkowo dziesięć razy rywalizowała na obiekcie Zolder i dwa razy na Nivelles.
Organizację wyścigu wspiera region Walonii, który co roku dokłada kilka lub kilkanaście milionów euro do budżetu, bo zawody F1 zawsze przynoszą bezpośrednio straty. Generują za to wielokrotnie większy pozytywny wpływ na gospodarkę regionu, przyciągają również wielu turystów. Promotorzy wyścigu o GP Belgii najczęściej starali się zawierać trzyletnie kontrakty z Formułą 1, ale w ostatnich latach sytuacja jest znacznie trudniejsza, bo podpisywali tylko roczne umowy, a Liberty Media wywiera na nich presję potencjalnymi wyścigami w innych krajach. W bliskiej przyszłości prawdopodobnie czeka ich rotacyjna organizacja zawodów.
Charakterystyki, dane techniczne i schematy innych torów z kalendarza Formuły 1 znajdziecie na blogu pod tym linkiem w specjalnej kategorii artykułów.
