Jak może wyglądać podział pieniędzy w F1 od 2021 roku?

Liberty Media planuje zmiany w sposobie podziału pieniędzy w F1 od 2021 roku, aby był on bardziej sprawiedliwy. Co to dokładnie oznacza i jak nowy podział może wyglądać? Jakie zmiany są możliwe w stosunku do obecnego systemu podziału pieniędzy?

Obecny podział pieniędzy w F1

Obecny podział pieniędzy w F1 jest oparty o umowy komercyjne jakie Bernie Ecclestone podpisał z zespołami kilka lat temu i będzie on obowiązywał do 2020 roku włącznie. Podział ten jest często krytykowany z tego powodu, że grupa zespołów ma uprzywilejowany status i otrzymuje bardzo duże bonusy bez względu na osiągane wyniki. Wysokość tych bonusów jest bardzo duża i gwarantuje tym kilku stajniom trwałą przewagę nad konkurencją. Bernie Ecclestone wymyślił i przydzielał takie bonusy, aby kupić przychylność najważniejszych zespołów. Dając im pieniądze sprawił, że duże zespoły zobowiązały się na wiele lat do startów w F1. Osiągnął więc swój cel, ale skutkiem ubocznym jest widoczna od kilku lat dominacja tych samych stajni.

Zespoły dzielą między sobą pieniądze wypracowane bezpośrednio przez Formułę 1. Teoretycznie powinno być to 63% od zysku F1, ale niektóre kwoty bonusów mają ustaloną stałą wysokość i są wyliczane wcześniej, stąd ogólna pula pieniędzy dla zespołów jest wyższa. Zespoły otrzymują w danym roku pieniądze na podstawie wyników finansowych F1 w roku poprzednim. Gdy podsumowywałem wyniki finansowe F1 za 2018 roku (szczegóły), to wspomniałem, że zespoły otrzymają do podziału 913 mln $ w trakcie 2019 roku. Faktyczna kwota w związku z naliczanymi wcześniej bonusami jest wyższa i przekracza miliard dolarów. Pieniądze są wypłacane w równych ratach od marca do grudnia co miesiąc.

Wszelkie wyliczenia kwotowe w tym tekście opieram na sytuacji z 2019 roku, a więc na pieniądzach jakie otrzymają zespoły w ramach podziału zysków z 2018 roku. Jeżeli w przyszłości wyniki finansowe F1 się polepszą lub pogorszą, to oczywiście ogólna pula środków będzie ulegać zmianom.

Podział pieniędzy oparty jest o trzy zasady. Wybrane zespoły otrzymują bonusy o czym wspomniałem wyżej. Po ich odliczeniu pozostała pula pieniędzy (700 mln $ na 2019 rok) jest dzielona na pół. Pierwsza połowa (350 mln $) jest dzielona po równo dla każdego zespołu, czyli po 35 mln $ dla każdej stajni. Aby wziąć udział w podziale tych pieniędzy należy dwukrotnie finiszować w czołowej dziesiątce klasyfikacji generalnej F1 w trzech ostatnich sezonach. To jest zabezpieczenie przeciwko nowym zespołom, które muszą poczekać na to aby wziąć udział w tym podziale pieniędzy. Druga połowa pieniędzy z tej puli (350 mln $) jest dzielona pomiędzy dziesięć najlepszych zespołów minionego sezonu (wystarczy być w dziesiątce aby brać udział w podziale) w zależności od tego jakie dany zespół zajął miejsce w końcowej klasyfikacji. Mistrz świata otrzymuje 19%, a kolejne zespoły coraz mniej aż do 4% za ostatnią pozycję. Potocznie nazywa się ten sposób podziału na pierwszą i drugą kolumnę.

Dieter Rencken z serwisu Racefans.net co roku publikuje szczegółowe informacje na temat podziału pieniędzy w Formule 1. W poniższej tabeli znajdują się w uproszczonej formie dane (Źródło) jakie zamieścił kilkanaście dni temu. Kwoty zostały przez niego zaokrąglone do pełnych milionów dolarów. Ja na potrzeby poniższej tabeli zsumowałem różne bonusy w jedną kategorię, aby tabela wyglądała czytelniej.

Informacje o podziale pieniędzy w Formule 1 w 2019 roku (kwoty w milionach dolarów)

Jak widać w powyższej tabeli w obecnej Formule 1 z uwagi na ogromne bonusy zespół Ferrari bez względu na wyniki zawsze otrzymuje najwięcej pieniędzy. Różnica między Ferrari a zespołem Toro Rosso, który otrzymał najmniej funduszy jest czterokrotna. Trudno oczekiwać aby zespoły środka stawki mogły rywalizować o coś więcej w wyścigach, gdy pod względem finansowym stoją na straconej pozycji już na starcie.

Nie będę tutaj rozwodził się nad poszczególnymi bonusami, ale radzę zwrócić uwagę w tabeli na dwie pierwsze kolumny z podstawowym podziałem pieniędzy. Te wartości finansowe i różnice pomiędzy poszczególnymi zespołami przypominają podział np. w ligach piłkarskich. Dzięki takiemu systemowi różnice w stawce nie są duże, ale zachowana jest sytuacja w której warto starać się o lepsze wyniki, bo to gwarantuje wyższe wypłaty. Patrząc tylko na ten podział, to różnica finansowa między pierwszym, a ostatnim miejscem jest dwukrotna, a nie czterokrotna jest obecnie z powodu bonusów.

Jak może wyglądać podział pieniędzy w F1 od 2021 roku?

Według pojawiających się nieoficjalnych informacji Liberty Media zamierza zlikwidować od 2021 roku niemal wszystkie bonusy. Wśród zespołów jedynie Ferrari ma otrzymywać dalej bonus, ale w znacznie niższej wysokości – 40 mln $, czyli o blisko 2/3 mniej niż obecnie. Poza tym Liberty chce wprowadzić nowe bonusy w wysokości 10 mln $ rocznie dla każdego producenta silników. Te pieniądze mają być dla nich finansową pomocą i przy okazji gwarancją niskich cen dla zespołów klienckich (maksymalny roczny koszt dostawy jednostek napędowych ma wynosić 15 mln $). Jeżeli te plany się potwierdzą, to do ogólnej puli trafi o wiele więcej pieniędzy niż obecnie.

Załóżmy, że powyższe informacje o planowanych bonusach są prawdziwe, a pozostała forma podziału pieniędzy oparta o dwie kolumny pozostanie bez zmian w stosunku do stanu obecnego. Na tej podstawie przygotowałem symulację tego jak mógłby wyglądać podział pieniędzy w zmodyfikowanej formie. Zakładam, że ogólna kwota pieniędzy pozostanie bez zmian (1 004 mln $). Odliczam od niej bonusy dla producentów silników w wysokości 4 x 10 mln $, a więc pozostaje 964 mln $. Zakładam również, że w F1 weźmie udział 10 zespołów. Większa liczba zespołów oznacza, że pieniądze będą dzielone na więcej podmiotów. Chyba, że zostanie zachowana obecna zasada o konieczności finiszu w czołowej dziesiątce w klasyfikacji generalnej.

Symulacja podziału pieniędzy dla zespołów F1 w 2021 roku (kwoty w milionach dolarów)

Dane w powyższej tabeli traktujcie orientacyjnie, ale powinny one dobrze pokazać, jak może wyglądać sytuacja finansowa od 2021 roku. Oczywiście nadal wyróżnia się Ferrari, które dzięki nowemu bonusowi będzie się utrzymywać na czele mimo np. finiszu w mistrzostwach na piątej pozycji. Ogólnie przy takim podziale zmniejszają się różnice, a najsłabsze zespoły otrzymują więcej pieniędzy. Cały czas zachowane są różnice za miejsca w końcowej klasyfikacji, więc będzie opłacać się walczyć o wyższe pozycje.

Na nowym podziale tracą zespoły, które do tej pory otrzymywały bonusy, a zyskuje cała reszta. Zespoły, które do tej pory miały bonusy miały także ogromne budżety. Liberty Media planuje wprowadzić limity budżetowe od 2021 roku. Mają one wynosić 135 mln $ z wyłączeniem kosztów silników, kierowców, pensji kierownictwa i marketingu. Dlatego budżety tych największych zespołów mocno spadną, a tym samym nie powinny one odczuć utraty bonusów.

Podsumowanie

Liberty Media oraz FIA chcą do końca czerwca 2019 roku zatwierdzić komplet zmian w regulacjach F1 na sezon 2021. Czasu nie ma dużo, ale reguły są już gotowe i zostaną przedstawione zespołom 26 marca (szczegóły). Tutaj pojawia się przed nowymi władzami prawdziwe wyzwanie. Duże zespoły na pewno będą protestować i będą chciały utrzymać część swojej przewagi. Liberty Media nie może im ulec i muszą twardo postawić na swoim. Jeśli część zespołów nadal będzie finansowo uprzywilejowana, to nadal w F1 będzie podział na dwie ligi.