Kierowcy F1 i innych serii wyścigowych muszą korzystać ze specjalnej odzieży ochronnej. Z czego wykonane są kombinezony kierowców F1 i jakie rygorystyczne testy muszą przejść? Co składa się na strój kierowcy F1 i ile on łącznie waży?
Wypadek Romaina Grosjeana w GP Bahrajnu 2020
Zdjęcie tytułowe tego tekstu to stopklatka z nagrania wideo pokazującego wyjście Romaina Grosjeana z bolidu po kraksie na początku GP Bahrajnu 2020. Francuz spędził w płomieniach około 29 sekund siedząc w kokpicie, a następnie próbując się wydostać. Sprawna akcja porządkowych i ekipy medycznej utorowała mu drogę wyjścia z ognia. Grosjean wyszedł z samochodu bez jednego buta oraz miał stopiony wizjer kasku. Po badaniach okazało się, że jedynymi istotnymi obrażeniami były poparzone dłonie po zewnętrznej stronie. Dłonie są najbardziej narażone na ogień, bo są ochraniane jedynie przez rękawice. Grosjean wyszedł z samochodu bez buta, ale miał założoną dalej skarpetkę, która wytrzymała te kilka sekund w czasie wychodzenia i uchroniła go od poparzeń stopy.
Kombinezon i inne elementy odzieży ochronnej uratowały Grosjeana od bardziej poważnych obrażeń, mimo przebywania w mających kilkaset stopni płomieniach. Wszystkie elementy odzieży sprawdziły się w tej ekstremalnej sytuacji, co potwierdza niezwykle wysokie standardy bezpieczeństwa w Formule 1 i ogólnie w sportach motorowych. Francuski kierowca mógłby bardziej ucierpieć w tym wypadku, gdyby nie nowy standard produkcji odzieży ochronnej wprowadzony przez FIA do F1 od początku 2020 roku, który zwiększył wytrzymałość materiałów na ogień.
Nowy standard odzieży ochronnej w sportach motorowych
FIA po kilku latach prac w 2018 roku zatwierdziła nowy standard produkcji odzieży ochronnej (8856-2018), który stopniowo zastępuje poprzedni opracowany w 2000 roku standard – 8856-2000. Od sezonu 2019/2020 z odzieży wyprodukowanej w tym standardzie muszą korzystać kierowcy Formuły E. Od 2020 roku stał się obowiązkowy w F1, WEC oraz w WRC, a od sezonu 2021 stanie się obowiązkowy w Formule 2, WRX, ERS i rajdach terenowych. We wszystkich seriach wyścigowych będzie można korzystać tylko z odzieży wyprodukowanej według nowego standardu od 2029 roku. Plan jej wprowadzenia jest rozłożony aż na 10 lat, po to aby nie generować niepotrzebnych kosztów dla kierowców uczestniczących w zawodach niskiej rangi.
Nowy standard został opracowany przez FIA wraz z pomocą firm zajmujących się produkcją odzieży ochronnej dla kierowców wyścigowych i rajdowych. Zgodnie ze standardem 8856-2018 wszystkie elementy odzieży ochronnej są poddawane testom na bezpośredni kontakt z płomieniami, a także na przenikanie ciepła (HTI). Wcześniej test na przenikanie ciepła nie był wymagany dla bielizny, skarpetek i balaklawy. Dodatkowo zwiększono o około 20% wymagania dotyczące przenikania ciepła dla wszystkich elementów odzieży ochronnej zaostrzając przeprowadzane testy.
Jak testuje się odzież ochronną?
Podstawowy system testowania materiałów i odzieży nie uległ zmianie i polega na tym, że materiał jest wystawiany na działanie ognia o temperaturze 700°C na 10 sekund. Następnie po ściągnięciu z ognia, materiał może palić się przez maksymalnie dwie sekundy, a przy tym nie mogą powstać żadne dziury, ani stopione fragmenty. To jest podstawowy test na bezpośredni kontakt z płomieniami.
Przeprowadzany jest także drugi test na przenikania ciepła. W nowym standardzie zwiększono o około 20% wymagania dotyczące współczynnika przenikania ciepła (Źródło), który mierzy temperaturę wewnątrz materiału (ciała człowieka). Współczynnik HTI polega na tym, że temperatura wewnątrz materiału nie może wzrosnąć bardziej niż o 24°C od wartości początkowej. Podczas testu na materiał działa się palnikiem rozgrzewającym się do 1000°C i mierzy temperaturę przy użyciu termopary. Ogólna wartość współczynnika przenikania ciepła została podwyższona z około 11 sekund do minimum 12 sekund (dla kombinezonów i rękawic). Poza tym został wprowadzony nowy, minimalny standard dla bielizny, skarpetek i balaklawy wynoszący pięć sekund, a także dla butów – 11 sekund. Wcześniej wymagania dotyczące bielizny, skarpetek, balaklawy i butów dotyczyły tylko gęstości materiału, nie testowano ich pod kątem przenikania ciepła.
Jeżeli na odzieży ochronnej są jakieś naszywki, to muszą być one wykonane z równie wytrzymałego materiału, który musi przejść takie same testy. Dlatego obecnie wszelkiego typu logotypy sponsorów są zwykle nadrukowywane na materiał. W ten sposób udaje się również zmniejszyć wagę całego stroju, co jest bardzo ważne.
Z czego zrobiona jest odzież ochronna w Formule 1?
Współcześnie odzież ochronna wykorzystywana w F1 i innych sportach motorowych wykonywana jest z Nomexu. Nomex to polimer z grupy aramidów, wykorzystywany do produkcji włókien. Technologia jego syntezy została opracowana w latach 60. XX wieku przez firmę DuPont. Obecnie ma on bardzo szerokie zastosowanie na świecie, bo powstają z niego lekkie i bardzo wytrzymałe oraz niepalne tkaniny. Cała odzież ochronna w F1 powstaje z Nomexu. Dzięki takiej technice stroje kierowców są lekkie, oddychające, niekrępujące ruchów, a jednocześnie spełniają wszystkie wymogi dotyczące bezpieczeństwa. Jak czytamy w artykule na stronie internetowej FIA (Źródło) kombinezony produkowane przez firmę Puma ważą tylko 650 gramów. Odzież ochronna dla kierowców F1 jest produkowana według indywidualnych potrzeb i wymagań. Niektórzy kierowcy decydują się np. rezygnację z niektórych szwów, aby zaoszczędzić wagę. W tym samym artykule na stronie FIA czytamy, że Lewis Hamilton nie chce szwów w swojej bieliźnie co powoduje, że jest ona o 10 gramów lżejsza. Kierowcy rezygnują także ze szwów w balaklawie pod kaskiem, dzięki czemu mniej krępuje ona ruchy szyi.
Od 2019 roku w Formule 1 obowiązkowe jest stosowanie biometrycznych rękawic – więcej szczegółów.
Elementy i waga odzieży ochronnej kierowcy F1
Odzież ochronną dla kierowców Formuły 1 obecnie produkują firmy Alpinestars, OMP, Puma i Sparco. Jak wspominałem wcześniej jest ona w dużym stopniu wykonywana na indywidualne zamówienie i wymagania kierowców. Kierowcy F1 podczas każdego weekendu wyścigowego mają do dyspozycji kilka kompletów, część z nich jest wykorzystywana więcej niż jeden raz.
Kierowca wyścigowy ubiera bieliznę, skarpetki, buty, balaklawę, kombinezon, rękawice i kask. Wszystkie te elementy muszą spełnić wyśrubowane normy FIA, a przy tym są niezwykle lekkie. Kombinezon Pumy jak napisałem wyżej waży 650 gramów. W 2017 roku firma Alpinestars zaprezentowała nowe buty, których para waży zaledwie 80 gramów. Jako pierwszy skorzystał z nich Carlos Sainz, a teraz tak lekkie obuwie to na pewno jest standard w całej F1. Komplet odzieży ochronnej wraz z kaskiem waży około 2 kilogramy.
Innym bardzo ważnym elementem stroju każdego kierowcy jest kask. Na tym polu FIA również dąży do zwiększenia bezpieczeństwa. Od 2019 roku w F1 można korzystać tylko z kasków wyprodukowanych według nowej konstrukcji. Więcej na ten temat przeczytacie w tekście sprzed dwóch lat pod tym linkiem.
Zgłoszenie błędu w tekście
Zaznaczony tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów: