Retro-recenzja książki „Jedynym wyjściem jest śmierć”

Zapraszam na retro-recenzję powieści sensacyjnej „Jedynym wyjściem jest śmierć” autorstwa Alistaira MacLeana, której akcja dzieje się w świecie F1. Książka została wydana w Polsce w 2008 roku.

W związku z tym, że nadrabiam czytanie książek o F1 wydanych wiele lat temu w Polsce, to postanowiłem podzielić się wrażeniami z pierwszej z nich. Pierwszy raz czytałem typową powieść sensacyjną o F1 i to w dodatku bardzo znanego autora Alistaira MacLeana. Jest to powieść sensacyjna, która promowana była takim streszczeniem zalążka fabuły: „Podczas Grand Prix Francji Formuły 1 w wypadku na torze ginie jeden z kierowców. O spowodowanie jego śmierci oskarża się wielokrotnego mistrza świata w tej dyscyplinie Johna Harlowa. James MacAlpine, właściciel i menadżer klubu wyścigowego Coronado, wszczyna prywatne śledztwo. Wszystkie dowody zdają się potwierdzać winę Harlowa. Jedynie Mary córka MacAlpine’a wierzy w niewinność szatana na szosie. Czy jej intuicja okaże się niezawodna?”.

Retro-recenzja książki „Jedynym wyjściem jest śmierć”

Alistair MacLean to bardzo znany pisarz, który w XX wieku wydawał mnóstwo powieści sensacyjnych, kryminalnych i wojennych. Na podstawie kilku z nich powstały filmy kinowe. Na pewno znacie np. „Działa Nawarony”. MacLean wśród wielu książek opublikował również powieść dziejącą się w świecie Formuły 1. W 1973 roku wydano powieść pod tytułem „The Way to Dusty Death”, która została wydana w Polsce jako „Jedynym wyjściem jest śmierć”. Akcja książki dzieje się w świecie F1 z przełomu lat 60. i 70. Nie ma w niej prawdziwych postaci, wszyscy bohaterowie są fikcyjni. Prawdziwe są jedynie tory wyścigowe, a przelotnie nazwa zespołu Ferrari, ale nie ma to żadnego wpływu na fabułę.

Książka jest krótka (200 stron), a akcja posuwa się bardzo szybko do przodu, fabuła wydaje się jednak mocno nieprawdopodobna i naciągana. Już na samym początku następuje tragiczny wypadek na torze, który jest wyjściem do całej fabuły. Pierwsza część (około 1/4) książki dla mnie to była taki rozbudowany wstęp połączony z przedstawianiem bohaterów. Działania głównego bohatera wydawały się momentami chaotyczne i nielogiczne, dopiero później nabrały sensu. Akcja posuwa się szybko do przodu, dochodzi do zaskakujących zwrotów akcji. Finał książki wyjaśnia kilka tajemnic i tłumaczy zachowania i motywacje postaci. Głównym bohaterem jest kierowca F1, a akcja dzieje się na torach i w świecie F1, ale później koncentruje się poza nimi. Fabuła książki dzieje się w momencie gdy została wydana, a Formuła 1  to był wtedy sport w znacznie mniejszej skali. Autor natomiast podszedł do wszystkiego w sposób zbyt uproszczony, bo u niego na zespół F1 składa się dosłownie kilka osób. Opisy akcji na torze są zbyt naciągane, ale też trzeba przyznać, że one mają stanowić tylko tło do prawdziwej fabuły.

Osobiście czytając książkę miałem wrażenie, że jest ona napisana w stylu znanym z sensacyjnych filmów kinowych, a więc główny bohater ryzykuje, ale zawsze udaje mu się wyjść z opresji, zna się na wszystkim, umie się bić, strzelać, włamywać się itp. Bardzo łatwo dałoby się książkę przerobić na scenariusz filmowy, ale nigdy do tego nie doszło, bo akcja częściowo musiałby się dziać na torach wyścigowych. Koszty takiego filmu byłby duże, a fabuła nie przedstawiłaby F1 w dobrym świetle, więc nikt nie wyda na to zgody.

Podsumowanie recenzji powieści sensacyjnej „Jedynym wyjściem jest śmierć”

Książka „Jedynym wyjściem jest śmierć” to dość przyjemna i szybka lektura, ale jednocześnie ze zbyt naciąganą i momentami chaotyczną fabułą. Gdybym miał przyznać jej ocenę, to byłoby 5/10. Plus jest to, że akcja faktycznie posuwa się szybko do przodu, są zwroty akcji, a na końcu wszystkie wątki się ze sobą łączą. Chce się czytać dalej, żeby dowiedzieć się co się będzie działo. Z drugiej strony fabuła jest bardzo naciągana, a niektóre wydarzenia zupełnie nieprawdopodobne. Przedstawienie świata F1 jest bardzo pobieżne – autor raczej nie był w nim dobrze zorientowany.

Gdzie kupić książkę „Jedynym wyjściem jest śmierć”?

Książka „Jedynym wyjściem jest śmierć” została wydana w Polsce dwukrotnie w 1988 i w 2008 roku. Co zrozumiałe nie można już kupić nigdzie nowego egzemplarza, chyba że komuś trafi się okazja. Osobiście mam egzemplarz z 2008 roku, który ukazał się nakładem Wydawnictwa Książnica. Książkę kupiłem na Allegro za dosłownie kilka złotych. Jeżeli ktoś chciałby ją przeczytać, to powinien jej szukać właśnie w miejscach gdzie można kupować używane książki lub w Internecie. Powinna być także w bibliotekach.

Szczegółowe informacje na temat książek o Formule 1 i sportach motorowych wydanych w Polsce znajdziecie w dwóch zestawieniach. Podsumowanie książek wydanych w latach 2012 – 2019 można sprawdzić pod tym linkiem, a zestawienie książek wydanych od 2020 roku jest dostępne po kliknięciu tutaj.